เทคนิคง่ายๆในการร้องเสียงประสาน

เพื่อนๆอาจจะเคยได้ยินเพลงของ Queen หรือ The Beatles แล้วชื่นชอบเพลงเหล่านี้ เพื่อนๆรู้หรือไม่ว่าทั้งสองวงนี้มีการใช้เสียงประสานในการร้องเยอะมากๆ นอกจากนี้เพลงป๊อบทั่วๆไปนั้นก็มีการร้องเสียงประสานเยอะมากๆเช่นกัน ไม่ว่าจะเป็นนักร้องเดี่ยวอย่าง Billie Eilish เวลาที่ร้องเพลงนั้นก็จะมีนักร้องที่ร้องประสานเสียงให้กับบิลลีเช่นกัน ถ้าเพื่อนๆลองสังเกตเวลาที่นักร้องเดี่ยวขึ้นเวที เราก็จะเห็นนักร้องที่ร้องประสานเสียงอยู่ด้านข้างเวทีค่อนข้างบ่อยเลยทีเดียวค่ะ ทั้งนี้ก็เพราะว่าเสียงประสานนั้นทำให้เพลงเพราะมากขึ้นหลายเท่าเลยล่ะค่ะ

การร้องเสียงประสานนั้นจะต้องใช้ทักษะที่แตกต่างจากการร้องเดี่ยวค่อนข้างมาก เพราะการร้องเดี่ยวนั้นเราต้องการเน้นเสียงของนักร้องเพียงคนเดียว แต่การร้องเสียงประสานเราจะต้องสร้างความกลมกลืนของเสียงและนอกจากนี้เราจะต้องแม่นในเรื่องของโน้ตมากๆ การร้องเพี้ยนนั้นจะทำให้เสียงประสานเละไม่เป็นท่าเลยทีเดียว หากเพื่อนๆคนไหนที่มีปัญหาเรื่องการร้องเสียงเพี้ยน คลิกอ่านบทความ 10 วิธีแก้ร้องเพลงเพี้ยน แล้วรีบแก้ไขเลยค่ะ

การร้องเสียงประสานนั้นส่วนใหญ่เราจะใช้เสียงแบบ mixed voice ในการร้อง เพื่อให้เสียงมีความกลมกลืนกัน ซึ่งต่างจากการร้องเดี่ยวที่เราสามารถร้องเพื่อโชว์พลังเสียงแบบ Belt หรือเสียงแบบ head voice ก็ได้ หากเพื่อนๆมีความชื่นชอบในการร้องเสียงประสานล่ะก็ วันนี้ครูมีเทคนิคดีๆที่จะช่วยให้เราสามารถร้องเสียงประสานได้ง่ายขึ้น แต่ก่อนที่เราจะไปเรียนรู้เทคนิคต่างๆนั้น เราไปดูกันก่อนว่าเสียงประสานคืออะไรกันค่ะ

การร้องเสียงประสานคืออะไร

เวลาที่เราพูดถึงการร้องเพลงประสานเสียง คนส่วนใหญ่จะคิดว่าเป็นการร้องเพลงที่มีคนเยอะๆมาร้องรวมกัน แต่จริงๆแล้วการร้องเพลงประสานเสียงนั้นไม่จำเป็นต้องมีคนเยอะ เราสามารถร้องประสานได้ด้วยคนเพียง 2 คนเท่านั้น และสิ่งที่สำคัญก็คือ การร้องประสานเสียงนั้นนักร้องจะไม่ได้ร้องโน้ตเสียงเดียวกัน ไม่ว่าจะมีนักร้อง 2 คนหรือหลายคน เราจะมีนักร้องที่น้องแนวทำนองหลักและนักร้องที่ร้องประสาน ซึ่งจะร้องโน้ตที่แตกต่างออกไป โดยการเลือกโน้ตที่จะร้องประสานนั้นจะมีเทคนิคในการเลือกว่าเสียงไหนที่จะเข้ากับแนวทำนองหลัก ซึ่งเราสามารถเลือกได้โดยไม่ต้องมีความรู้พื้นฐานทางด้านทฤษฎีดนตรีหากเราฟังเพลงที่มีแนวประสานเยอะๆอย่างเช่นเพลงของ The Beatles เราสามารถฝึกให้หูชินได้ แต่การทำความเข้าใจเกี่ยวกับทฤษฎีดนตรีเบื้องต้นนั้นก็จะช่วยให้เราเลือกเสียงประสานได้เพราะขึ้นและสามารถร้องได้ง่ายขึ้นด้วยค่ะ

ตัวอย่างวงประสานเสียงของไทย วงสวนพลูคอรัส

เรียนรู้ทฤษฎีดนตรี

เพื่อนๆไม่จำเป็นที่จะต้องรู้ทฤษฎีดนตรีลึกในการที่จะเป็นนักร้องที่ดี แต่การเรียนรู้พื้นฐานทฤษฎีดนตรีนั้นช่วยให้เราเข้าใจคอนเซ็ปของดนตรีมากขึ้น การทำความเข้าใจเรื่องของขั้นคู่เสียงและการฝึกทักษะด้านการฟังที่เรียกว่า Ear training นั้นช่วยพัฒนาทักษะในการร้องเพลงมากขึ้น

การร้องประสานเสียงก็ไม่แตกต่างกับการร้องเพลงเดี่ยว เนื่องจากต้องมีความเข้าใจที่ชัดเจนเกี่ยวกับขั้นคู่เสียงทางดนตรี แม้ว่าจะมีนักร้องบางคนที่สามารถร้องเสียงประสานได้จากการฟังเท่านั้น แต่นักร้องส่วนใหญ่ต้องมีการฝึกหูเพื่อให้สามารถฟังเสียงประสานได้และมีความรู้ในการเลือกเสียงประสานให้เข้ากับแนวทำนองหลัก การลงทุนเวลาในการเรียนรู้ทฤษฎีดนตรีขั้นพื้นฐานจะทําให้เราสามารถร้องเสียงประสานได้ง่ายขึ้นมากๆค่ะ ทฤษฎีที่จะช่วยให้เราร้องเสียงประสานได้ง่ายขึ้นมีดังนี้ค่ะ

ร้องแนวประสานเสียงจากขั้นคู่เสียง (Intervals)

ขั้นคู่เสียงนั้น ก็คือระยะห่างระหว่างโน้ต 2 ตัวในสเกล ซึ่งเสกลก็คือการไล่โน้ตทั้ง 7 ตัวเช่น โด เร มี ฟา ซอล ลา ที โด แต่มันจะมีหลายๆแบบซึ่งครูจะไม่ได้ยกมาอธิบายในบทความนี้ หากเพื่อนๆต้องการทำความเข้าใจเกี่ยวกับสเกลมากขึ้น คลิกอ่านบทความ สเกลคืออะไรและมีประโยชน์อย่างไร ทีนี้ถ้าเราเอาโน้ตตัว โด เทียบกับตัว มี เราก็จะไล่นับโน้ตเป็น โด – เร – มี ก็จะได้ระยะห่างเป็น 3 ตัว ซึ่งเราเรียกมันว่าขั้นคู่ 3 ค่ะ

การร้องเสียงประสานนั้นเราสามารถใช้คู่เสียงได้หลายแบบ ไม่ว่าจะเป็นคู่ 2, 3, 4, 5,6,7 ขึ้นอยู่กับเพลงและเสียงที่เราต้องการ แต่ที่ใช้บ่อยๆก็จะเป็น คู่ 3 (โด – มี) และคู่ 5 (โด – ซอล) แม้หลายๆครั้งเราสามารถร้องโน้ตประสานที่สูงกว่าแนวทำนองหลักได้แต่โดยส่วนใหญ่แล้วจะร้องต่ำกว่าแนวทำนองหลักค่ะ

ตัวอย่างการร้องเสียงประสานคู่ 3 และคู่ 5

ร้องแนวประสานเสียงจากคอร์ด

คอร์ดคือกลุ่มโน้ตที่ประกอบไปด้วยโน้ต 3 ตัวขึ้นไป เช่นคอร์ด C จะประกอบไปด้วยโน้ต C- E- G หรือ โด- มี- ซอล สมมุติว่าโน้ตในทำนองหลักของเราเป็นโน้ตตัว G เราสามารถร้องโน้ตตัว C หรือ E ก็ได้ หากเพื่อนๆที่เล่นกีตาร์ก็สามารถเล่นคอร์ด C และไล่ทีละตัว จากนั้นก็ร้องโน้ตประสานในคอร์ดนั้นๆค่ะ หากเพื่อนๆต้องการเรียนรู้เรื่องคอร์ดเพิ่มเติม สามารถคลิกอ่านบทความได้ที่นี่

เริ่มต้นร้องเสียงประสานทำอย่างไร

อย่างที่บอกไปข้างต้นว่าเวลาที่เราร้องเสียงประสานนั้นจะมีนักร้องมากกว่า 1 คนที่ร้องเพลงในเวลาเดียวกันซึ่งจะร้องโน้ตที่แตกต่างกัน

นักร้องหลักจะร้องทำนองหลักและนักร้องคนอื่น อาจจะเป็น 2 หรือ 3 คนจะมีวิธีร้องดังนี้

แบบที่ 1. พยายามที่จะแมทช์แนวทำนอง เช่น หากโน้ตในแนวทำนองเคลื่อนที่ขึ้น เสียงประสานก็เคลื่อนที่ขึ้นเช่นกันแต่ไม่จำเป็นต้องเคลื่อนที่ด้วยระยะห่างของโน้ตเท่าๆกับแนวทำนองหลัก

แบบที่ 2. พยายามเคลื่อนที่โน้ตให้เหมือนกันกับแนวทำนองหลักและแนวประสาน

แบบที่ 3. เคลื่อนที่แนวประสานในทิศทางตรงกันข้ามกับแนวทำนองหลัก

ส่วนใหญ่แล้วการร้องแนวประสานนั้นจะเคลื่อนที่ไปในทิศทางเดียวกับแนวทำนองหลัก

ตัวอย่างการร้องเสียงประสานทั้ง 3 แบบ

ความสำคัญของเวลาในการร้องเสียงประสาน

เวลานั้นเป็นสิ่งสำคัญในการร้องเสียงประสานมากๆ เพราะแม้ว่านักร้องในกลุ่มจะเลือกร้องเสียงประสานได้ไพเราะและร้องได้ตรงตามโน้ตขนาดไหน หากร้องไม่พร้อมกับนักร้องที่ร้องทำนองหลักแล้วล่ะก็ เพลงก็จะเละเทะฟังไม่เป็นเพลงเลยทีเดียว

วิธีง่ายๆในการที่จะช่วยให้เรารู้ว่าจะเริ่มร้องตอนไหนก็คือจังหวะของกลอง ให้เราลองสังเกตว่ามีช่วงกลองที่มีลักษณะเด่นก่อนจะเข้าเพลงอย่างไร อาจจะฟังเสียงของสแนร์ดรัมก็ได้ค่ะ จากนั้นก็หมั่นฝึกบ่อยๆจนสามารถเข้าเพลงได้อย่างถูกต้องค่ะ

ฝึกร้องประสานเสียงกับกลุ่ม

การร้องประสานเสียงแบบเดี่ยวๆกับร้องกับนักร้องนำหรือกับกลุ่มนั้นไม่เหมือนกันเลย เราอาจจะร้องแนวประสานได้ง่ายๆหากเราร้องคนเดียว แต่พอมาร้องรวมกับแนวทำนองหลักแล้วเราอาจโดนเสียงของแนวทำนองหลักกลบและทำให้ร้องแนวตัวเองไม่ได้

ตอนสมัยที่ครูเรียนคอรัสระหว่างที่เรียนใน วิทยาลัยดุริยางคศิลป์มหาวิทยาลัยมหิดล ครูร้องเพลงอยู่แนวอัลโต (เสียงต่ำของผู้หญิง) ซึ่งเวลาที่ร้องกับแนวโซปราโน (เสียงสูงของผู้หญิง) แล้วมันยากมากๆ เนื่องจากเสียงของแนวโซปราโนนั้นเป็นแนวทำนองหลักและเป็นเสียงสูง หลายๆครั้งครูจึงหลงไปร้องแนวโซโปรโนเฉยเลย ครูต้องใช้สมาธิมากๆและจะต้องบล็อคเสียงของแนวโซปราโนออกไปเพื่อไม่ให้หลงเสียง ดังนั้นครูจึงบอกว่าเราจะต้องฝึกร้องเป็นกลุ่มบ่อยๆจนกว่าเราจะไม่หลงเสียงไปกับแนวอื่นๆค่ะ

ฟังบ่อยๆช่วยให้ร้องประสานเสียงได้ง่ายขึ้น

เพื่อนๆที่อยากร้องเพลงเสียงประสานนั้นจะต้องฝึกฟังบ่อยๆ เรียกว่าฟังบ่อยจนนับไม่ถ้วนเลยทีเดียว วงดนตรีที่ร้องเสียงประสานเยอะๆก็เช่นเพลงของวง The Beatles, Queen, Eagles ระหว่างที่ฟังก็ให้พยายามแยกเสียงประสานออกจากเสียงของแนวทำนองหลักให้ได้ จากนั้นให้พยายามร้องแนวประสานตาม หากเราฟังเท่าไหร่แล้วก็ยังร้องไม่ได้ อาจจะต้องให้ youtube ช่วย หากเพื่อนๆจะร้องเพลงที่มีเสียงประสานที่เป็นผู้ชายกับผู้หญิงสามารถพิมพ์แยกท่อนเพื่อฝึกจาก youtube ได้ดังนี้ เช่น พิมพ์ชื่อเพลงแล้วเขียนว่า female part หรือ male part เราก็จะได้แนวประสานของเพลงนั้นๆจากนั้นเราก็ฝึกให้คล่องแล้วเอาไปร้องกับเพลงต้นฉบับค่ะ ด้านล่างวีดีโอที่ 1 เป็นตัวอย่างของเพลงต้นฉบับ ส่วนวีดีโอที่ 2 เป็นพาร์ทของแนวประสานค่ะ

เพลงร้องประสานเสียง Say something I’m giving up on you.

วีดีโอเสียงประสานของเพลง Say something I’m giving up on you.

ฝึกฝนกับเครื่องดนตรี

การร้องเพลงนั้นแน่นอนว่าเราสามารถร้องได้โดยที่ไม่ต้องเล่นเครื่องดนตรีเลย แต่หากเพื่อนๆสามารถเล่นเครื่องดนตรีได้สักเครื่อง ไม่ว่าจะเป็นกีตาร์ อูคูเลเลหรือเปียโน ก็จะช่วยเรื่องการร้องเพลงได้ตรงเสียงมากขึ้น นอกจากการเล่นเครื่องดนตรีจะช่วยให้การร้องเพลงดีขึ้นแล้วยังช่วยให้การร้องประสานเสียงง่ายขึ้นอีกด้วย

การฝึกร้องกับเครื่องดนตรีนั้นจะช่วยให้เราร้องเสียงประสานได้ง่ายขึ้นเนื่องจากเรามีเสียงที่ถูกต้องให้เรายึดตาม หากเราหลงเสียงประสานไปกับเสียงหลัก การเล่นเครื่องดนตรีในแนวของเสียงประสานระหว่างที่ร้องพร้อมกับแนวทำนองหลักก็จะช่วยให้เราร้องเสียงประสานได้ง่ายขึ้น นอกจากนี้เรายังสามารถเล่นกับโน้ตแปลกๆได้ เช่นหากเพื่อนๆไม่อยากร้องเสียงประสานเป็นคู่ 3 หรือคู่ 5 ก็สามารถลองเปลี่ยนไปเล่นโน้ตตัวอื่นแทนได้และฟังเสียงดูว่าชอบเสียงที่ได้ยินหรือไม่ หากยังไม่ชอบก็สามารถเปลี่ยนโน้ตไปเรื่อยๆจนกว่าจะถูกใจได้ค่ะ สำหรับเพื่อนๆที่อยากจะเริ่มเล่นเปียโน คลิกอ่าน วิธีเล่นเปียโนด้วยตัวเอง ได้เลยค่ะ

หมั่นฝึกซ้อมอย่างสม่ำเสมอ

หากเพื่อนๆไม่ใช่พวกประเภทที่ฟังเพลงรอบหนึ่งแล้วสามารถร้องเสียงประสานได้ทันทีก็ไม่ต้องเสียใจไปค่ะ ครูก็เป็นคนหนึ่งที่ไม่สามารถร้องเสียงประสานได้ในทันที ครูมีเพื่อนคนหนึ่งที่เขาสามารถร้องเสียงประสานได้ในทันทีซึ่งเป็นสิ่งที่ครูทึ่งมากๆ สำหรับครูแล้วครูจะต้องไปนั่งเลือกว่าจะเอาโน้ตไหนเป็นเสียงประสานแล้วก็แยกฝึกจนคล่อง จากนั้นจึงค่อยไปร้องกับนักร้องหลัก หรือไม่ก็ต้องฟังหลายรอบมากๆแล้วก็ฝึกร้องตาม จากนั้นจึงเอาไปร้องกับแนวทำนองหลักค่ะ

สำหรับเพื่อนๆที่เพิ่งเริ่มต้นหัดร้องเสียงประสาน สิ่งสำคัญที่จะช่วยให้เราร้องได้แม่นยำขึ้นก็คือการฝึกฝนอย่างสม่ำเสมอ ไม่ว่าจะฝึกเรื่องของการฟังบ่อย การฝึกร้องบ่อยๆ ก็จะช่วยได้มากๆ หากเราฝึกแล้วแต่ร้องกับนักร้องหลักไม่ได้ ก็ต้องฝึกให้มากขึ้นไปอีก เพราะดนตรีนั้นเป็นสิ่งที่ต้องอาศัยการฝึกฝนหนักและสม่ำเสมอ ดังนั้นเพื่อนๆไม่ต้องท้อแท้หากร้องไม่ได้ภายในครั้งสองครั้งแรก ครูรับรองว่าหากเราฝึกฝนอย่างสม่ำเสมอแล้ว ทุกคนสามารถร้องเสียงประสานได้อย่างแน่นอนค่ะ