การเดินทางของผมในเส้นทางปริญญาตรีสาขาทฤษฎีดนตรีและการประพันธ์เพลง

การศึกษาระดับปริญญาตรีสาขาทฤษฎีดนตรีและการประพันธ์เพลง เป็นหนึ่งในประสบการณ์ที่สนุกและเติมเต็มที่สุดในชีวิตของผม ไม่ใช่แค่การพัฒนาทักษะการเล่นดนตรีเท่านั้น แต่ยังเป็นการดื่มด่ำไปในเสียงดนตรี ความคิดสร้างสรรค์ และความเข้มข้นทางวิชาการ เมื่อมองย้อนกลับไปสี่ปีที่ผ่านมานั้น มีหลายช่วงเวลาสำคัญที่หล่อหลอมตัวผมทั้งในฐานะนักประพันธ์และบุคคล

ค่ายฝึกดนตรี: เอาตัวรอดในสองปีแรก

สองปีแรกของปริญญานั้นให้ความรู้สึกเหมือนอยู่ในค่ายฝึกดนตรี ความเข้มข้นของชั้นเรียนทฤษฎีดนตรีโดยเฉพาะเป็นสาเหตุสำคัญที่ทำให้นักเรียนหลายคนออกกลางคัน การเรียนเริ่มตั้งแต่เวลา 7.00 น. ทุกเช้าวันธรรมดา ในเวลาที่คนส่วนใหญ่อาจเพิ่งตื่น เราก็ต้องเริ่มเข้าสู่การวิเคราะห์ฮาร์โมนี การเขียนคอนตราพอยต์ และการฝึกหูดนตรีแล้ว ตารางเรียนที่เคร่งเครียดนี้ทดสอบทั้งความมีวินัยและความทนทานของเรา หลายคนทนไม่ไหวจนต้องล้มเลิก

ผมเรียกมันว่า “ค่ายฝึกดนตรี” เพราะมันรู้สึกเหมือนการฝึกความอึด สำหรับผมแล้ว มันกลับกลายเป็นความท้าทายที่น่าตื่นเต้น ทุกวันเป็นโอกาสในการทำความเข้าใจแนวคิดทฤษฎีที่ซับซ้อน ซึ่งหลายคนอาจไม่เคยได้พบเจอในชีวิต ผมมีความถนัดในด้านทฤษฎีโดยธรรมชาติ ซึ่งอาจเป็นเหตุผลที่ผมเลือกทฤษฎีดนตรีเป็นสาขาวิชาเอก ความยากลำบากที่เราเผชิญด้วยกันนั้นสร้างความสัมพันธ์ระหว่างนักเรียนที่เหลือรอดพ้นจากปีแรก ๆ และเราตระหนักได้ว่าทฤษฎีดนตรีไม่ใช่แค่ข้อกำหนดทางวิชาการ แต่มันคือรากฐานของการแสดงออกทางดนตรีของเรา

การสร้างสรรค์ในสภาพแวดล้อมทางวิชาการและความกลัวการเข้าถึงได้ง่าย

เมื่อผมก้าวหน้ามากขึ้นในระหว่างการเรียน ผมได้เริ่มเรียนการประพันธ์เพลงตามที่รอคอยมานาน ความกดดันในการสร้างผลงานนั้นชัดเจน แต่ไม่ใช่แค่การแต่งเพลงเท่านั้น ยังมีความคาดหวังที่ไม่พูดถึงว่าดนตรีที่สร้างขึ้นไม่ควร “เข้าถึงได้ง่าย” ผมพบว่านักแต่งเพลงในสถาบันต่าง ๆ มีกฎที่ไม่ได้เขียนไว้ว่า ถ้าดนตรีของคุณถูกใจคนทั่วไปมากเกินไป มันจะไม่ถูกมองว่าเป็นดนตรีที่จริงจัง

ความซับซ้อน การแหวกแนว และนวัตกรรม เป็นเครื่องหมายของนักแต่งเพลงที่จริงจัง ถ้าดนตรีของคุณฟังง่ายเกินไป มันจะถูกมองว่าเรียบง่ายและไม่ซับซ้อนพอ สิ่งนี้ทำให้ผมรู้สึกผิดหวัง ความคาดหวังที่ต้องผลักดันขอบเขตการสร้างสรรค์อยู่เสมอนั้นทำให้ผมรู้สึกอึดอัด บางครั้งผมรู้สึกว่าเราถูกผลักให้แต่งดนตรีที่ต้องมีคำอธิบาย แทนที่จะปล่อยให้คุณภาพเสียงพูดแทน

แต่แล้ววันหนึ่ง อาจารย์สอนการประพันธ์ของผมได้ให้คำแนะนำที่ทำให้ผมเปิดตา เมื่อผมพยายามอธิบายว่าเหตุใดจึงแต่งบางส่วนของเพลงออกมาแบบนั้นในเชิงวิชาการ เขาบอกว่า “ถ้ามันฟังแล้วดี ก็แปลว่ามันดี” คำพูดนี้ง่าย ๆ แต่มีพลังมาก เขาบอกให้ผมเชื่อในหูของตัวเอง แม้ว่าผมจะอธิบายไม่ได้ว่าทำไมมันถึงฟังดูดี คำแนะนำนี้ปลดปล่อยผม ทำให้ผมกล้าที่จะเชื่อในสัญชาตญาณและยอมรับในทางเลือกทางดนตรีของตนเอง

การเชื่อมโยงดนตรีร็อคและป๊อปเข้ากับการแสดงดนตรีคลาสสิก

ตลอดเวลาที่เรียน ผมพยายามเชื่อมโยงดนตรีร็อคและป๊อปของผมเข้ากับการแสดงดนตรีคลาสสิก หนึ่งในการแสดงที่น่าจดจำที่สุดของผมเกิดขึ้นในคอนเสิร์ตวันพุธ ซึ่งเป็นกิจกรรมที่นักเรียนจะได้แสดงผลงานของตนเอง สำหรับการแสดงครั้งนี้ ผมใช้การผสมผสานระหว่างเสียงอิเล็กทรอนิกส์ที่บันทึกไว้ล่วงหน้ากับเสียงไวโอลินสด ผมเริ่มเล่นไวโอลินจากด้านหลังของหอประชุม โดยที่ไม่มีการขยายเสียง แล้วเดินไปตามทางเดินจนถึงเวที

การผสมผสานระหว่างดนตรีอิเล็กทรอนิกส์กับเสียงดนตรีสดนั้นสร้างบรรยากาศที่ไม่เหมือนใคร นักเรียนหลายคนเปรียบเทียบผลงานของผมกับ Sigur Rós ซึ่งเป็นคำชื่นชมที่ผมยินดีรับ การแสดงครั้งนี้เป็นเครื่องยืนยันความเชื่อของผมว่าดนตรีแต่ละแนวไม่จำเป็นต้องแยกจากกัน ผมพบว่าการเชื่อมโยงดนตรีร็อค ป๊อป และคลาสสิกเข้าด้วยกันนั้นเป็นการแสดงออกที่แท้จริงของตัวเอง

การตระหนักถึงสิ่งที่ผมไม่รู้

หนึ่งในบทเรียนที่สำคัญที่สุดที่ผมได้เรียนรู้จากการประพันธ์คือความถ่อมตน ผมเคยแต่งเพลงแบบกราฟิกที่ใช้ลักษณะของความไม่แน่นอน ซึ่งหมายความว่าผู้แสดงสามารถตีความบางส่วนของเพลงได้เอง ผมภูมิใจกับความแปลกใหม่ของผลงานชิ้นนี้และนำไปให้ศาสตราจารย์ของผมดู เขาชื่นชมและให้คำแนะนำที่เป็นประโยชน์ แต่ในช่วงท้ายของการสนทนา เขากล่าวว่า “ผลงานนี้ดูเหมือนดนตรีที่สร้างขึ้นในช่วงปลายทศวรรษที่ 60”

คำพูดนั้นทำให้ผมรู้สึกอับอายเล็กน้อย ผมคิดว่าผมสร้างสิ่งใหม่ แต่กลับพบว่าผมช้าไปหลายสิบปี นั่นเป็นช่วงเวลาสำคัญที่ทำให้ผมเข้าใจว่าการศึกษาของผมได้ให้รากฐานที่แข็งแรง แต่ยังมีโลกแห่งดนตรีที่กว้างใหญ่นอกเหนือจากที่ผมได้รู้จัก นั่นเป็นทั้งความท้าทายและความตื่นเต้นที่ทำให้ผมตระหนักได้ว่าผมยังรู้จักดนตรีเพียงเล็กน้อย

เส้นทางของทฤษฎีดนตรีที่แคบลง

เมื่อผมเข้าใกล้การเรียนจบ ผมเริ่มรู้สึกไม่พอใจกับด้านทฤษฎีดนตรีขั้นสูง ผมลงเรียนวิชาความสัมพันธ์ระหว่างคณิตศาสตร์และดนตรี ซึ่งมุ่งเน้นไปที่โครงสร้างและรูปแบบที่เป็นนามธรรม แม้ว่าผมจะชื่นชมความท้าทายทางปัญญา แต่ผมรู้สึกว่ามันห่างไกลจากเหตุผลที่ทำให้ผมรักดนตรีตั้งแต่แรก การเขียนรายงานวิจัยเกี่ยวกับหัวข้อที่แคบและซับซ้อนนั้นเริ่มรู้สึกไม่มีความหมาย และผมถามตัวเองบ่อย ๆ ว่า “ใครสนใจ?”

มันไม่ใช่ว่าผมไม่เคารพงานของนักทฤษฎีดนตรี แต่สำหรับผม ทฤษฎีกลับห่างไกลจากพลังทางอารมณ์และการแสดงออกทางดนตรี ผมพบว่าการประพันธ์เพลงเป็นสิ่งที่ทำให้ผมรู้สึกมีความหมายมากกว่า ผมต้องการสร้างสรรค์ ไม่ใช่แค่วิเคราะห์ และผมพบว่าการเชื่อในหูและสัญชาตญาณของตัวเองนั้นมีคุณค่ามากกว่าการแยกโครงสร้าง

ดนตรีอย่างละเอียดเกินไป

การมองเห็นอนาคตในสายวิชาการ

เมื่อผมมองไปข้างหน้า ผมเห็นเส้นทางอาชีพในวงการวิชาการดนตรี แต่ผมก็เห็นความจริงอันโหดร้ายของเส้นทางนี้ด้วย อาจารย์หลายคนของผมเป็นผู้ที่มีความสามารถสูง แต่กลับต้องเผชิญกับความลำบากในตลาดงานวิชาการ อาจารย์บางคนถึงกับต้องทำงานเป็นบาร์เทนเดอร์เพื่อหารายได้เสริม ผมตระหนักว่าการเลือกเส้นทางนี้อาจทำให้ผมเผชิญกับความท้าทายแบบเดียวกัน

นอกเหนือจากเรื่องการเงิน ผมยังเห็นความยากลำบากในการเลื่อนขั้นในระบบวิชาการ นักดนตรีและนักประพันธ์เพลงที่มีพรสวรรค์หลายคนต้องทำงานในตำแหน่งเริ่มต้นเป็นเวลานาน และได้รับค่าตอบแทนเพียงเล็กน้อย แม้ว่าผมจะรักดนตรีมาก แต่ความคิดที่จะต้องต่อสู้เพื่อความมั่นคงในอาชีพวิชาการหลายปีไม่ใช่สิ่งที่ผมต้องการ

เส้นทางใหม่: เอทโนมิวสิคโลจีในประเทศไทย

หลังจากเรียนจบ ผมตัดสินใจไม่ศึกษาต่อในระดับปริญญาโทสาขาการประพันธ์เพลง ค่าใช้จ่ายไม่คุ้มค่า แต่แทนที่จะเรียนต่อ ผมตัดสินใจเริ่มการผจญภัยใหม่ โดยย้ายไปประเทศไทยเพื่อศึกษาสาขาเอทโนมิวสิคโลจีที่มหาวิทยาลัยมหิดล ผมเป็นนักเรียนชาวตะวันตกคนแรกที่เข้าร่วมโปรแกรมนี้ และผมบินมาพร้อมตั๋วเที่ยวเดียว พร้อมด้วยความตื่นเต้นกับสิ่งที่ยังไม่รู้จัก

การตัดสินใจครั้งนี้เป็นการตัดสินใจที่ถูกต้อง ผมใช้เวลาสี่ปีหมกมุ่นอยู่ในโลกดนตรีคลาสสิกของตะวันตก และผมก็พร้อมที่จะเปิดกว้างและสำรวจดนตรีรูปแบบใหม่ ๆ การศึกษาเอทโนมิวสิคโลจีในประเทศไทยเปิดโลกทัศน์ให้ผมในเสียงและแนวคิดใหม่ ๆ ที่ไม่เคยพบมาก่อน มันเป็นประสบการณ์ที่เปลี่ยนชีวิตและทำให้ผมเข้าใจดนตรีในระดับที่กว้างขึ้น

บทสรุป: การกลับไปหาความหลงใหลในดนตรี

เมื่อมองย้อนกลับไปในช่วงเวลาที่เรียนทฤษฎีดนตรีและการประพันธ์เพลง ผมรู้สึกขอบคุณอย่างยิ่ง มันเป็นประสบการณ์ที่ท้าทายและบางครั้งก็เหนื่อยล้า แต่ก็ได้หล่อหลอมผมในฐานะนักดนตรีและในฐานะบุคคล ตลอดสี่ปีนั้น ชีวิตของผมหมุนรอบดนตรี ไม่ว่าจะเป็นการประพันธ์เพลง การแสดง หรือแม้แต่การพูดคุยเกี่ยวกับดนตรีกับเพื่อน ๆ

ในวันนี้ ผมพยายามที่จะกลับไปหาความหลงใหลนั้นอีกครั้ง การศึกษาของผมแข็งแกร่ง และอาจารย์ของผมก็ผลักดันให้ผมมุ่งมั่นสู่ความเป็นเลิศ แต่ในการเดินทางต่อไปข้างหน้า ผมได้เข้าใจว่าดนตรีนั้นมีความหมายมากกว่าแค่ทฤษฎี การวิเคราะห์ หรือแม้แต่วงการวิชาการ ดนตรีคือการสร้างสิ่งที่รู้สึกว่าจริงสำหรับผม และสามารถเชื่อมต่อกับผู้อื่น ไม่ว่าจะเป็นงานที่ซับซ้อนหรือเรียบง่าย เป็นที่นิยมหรือแหวกแนว สุดท้ายแล้ว หากดนตรีนั้นฟังดี ก็แปลว่ามันดีจริง ๆ

P.S.

หนึ่งในทักษะที่มีค่าที่สุดที่ผมได้รับจากการศึกษาทฤษฎีดนตรีและการประพันธ์เพลง คือการเรียนรู้วิธีการเริ่มต้นจากแรงบันดาลใจเล็ก ๆ หรือหน้าเปล่า แล้วพัฒนาจนกลายเป็นผลงานดนตรีที่สมบูรณ์พร้อมสำหรับการแสดงและบันทึกเสียง กระบวนการนี้—การสร้างสรรค์บางสิ่งจากความว่างเปล่า—สอนให้ผมมีวินัย ความอดทน และทักษะการแก้ปัญหาเชิงสร้างสรรค์ ความสามารถในการสร้างผลงานตั้งแต่ต้นจนจบไม่เพียงแต่น่าภาคภูมิใจ แต่ยังเป็นทักษะสำคัญที่ไปไกลกว่าดนตรี มันทำให้ผมมีความมั่นใจในการเผชิญกับความท้าทายทางความคิดสร้างสรรค์ใด ๆ ด้วยความรู้ว่าผมสามารถเปลี่ยนไอเดียให้กลายเป็นผลงานที่มีความหมายและสมบูรณ์ได้